Mevcut ekonomik durum üç sektör ( tarım,sanayi ve hizmetler ) çerçevesinde ele alınmaktadır.

1. Tarım Sektörü:



            Tarım sektörü bitkisel üretim, hayvancılık su ürünleri ve ormancılık olmak üzere dört ana başlık altında ele alınır. Toplam 25 066km2 yüzölçümüne sahip il arazisinin %5.9’u dik, %23.8’i orta eğimli ,%14.1’i sarp %5.9’u düz bir konuma sahiptir.

            Arazinin kullanım biçimi , coğrafi şartlar ve iklim koşulları dikkate alındığında ,ilde seracılıktan genel tarla ziraatına, meyvecilikten sebzeciliğeve su ürünlerinden hayvancılığa , tarımın hemen hemen tüm alanlarında faaliyetler yürütülebilmektedir.

            Erzurum’da üretilen tarla ürünlerinin verimlilikleri açısında yapılan sıralamada tahıl, yağlı tohumlar ve yumru bitkilerde Türkiye ortalamasının altında ;buna karşılım endüstriyel bitkiler ve yem bitkilerinde ise Türkiye ortalamasının üzerinde bir çıktı elde edildiği gözlenmektedir.

            Hayvancılık sektörü açısından oldukça uygun alt yapı mevcuttur.2,5 milyon hektar yüz ölçüme sahip Erzurum arazisinin &67’ü çayır ve meralarla kaplıdır. Bu özelliği ile Erzurum Türkiye’de birinci sırada yer almaktadır.1994 verilerine göre ildeki 540 bin baş sığır mevcudu, Türkiye toplam sığır varlığının %4.5’ini oluşturmaktadır ve iller bazında sığır sayısında birinci sırada yer almaktadır.

            Su ürünleri kapsamında yöre açısından uygun üretim kültür balıkçılığı alanındadır. Suni yemleme ve dölleme kullanılarak havuzlarda ,kafeslere, kanallarda insan eliyle yapılan kültür balıkçılığı; ucuz istihdam,toprak değerlendirme,yem değerlendirme ve gelir yoluyla tarımın en avantajlı dallarındandır. 1997 verilerine göre 30 işletmede yılda 120 ton dolaylarında balık üretilmektedir.

2. Sanayi:




            Erzurum'da sanayileşme çabaları günümüze kadar olan dönemde istenen gelişmeyi göstermemiş,il kamu hem de özel sektör açısından uygun bir sanayi merkezi konumuna gelememiştir.

            İlde faaliyet gösteren imalat sanayi işletmelerinden %79.2u tarıma dayalı sanayi işletmeleridir.

            Bu açıdan imalat sanayi tüketim malları üreten bir sanayi konumundadır. Genel olarak sanayi sektörü madencilik , enerji ve imalat olmak üzere üç alt başlık altında incelenir.Madencilik açısından Doğu Anadolu Bölgesi ve Erzurum ili oldukça zengin maden kaynaklarına(krom,mangenez,bakır,alçıtaşı,diatomit,kayatuzu,mermer,manyezit,perlit,pomza,linyit,tuğla-kiremit hammaddesine ) sahiptir.İlde önemli ölçüde üretim yapılan madenler ise linyit, krom ve tuzdur.

            Doğu Anadolu bölgesinde ve özellikle Erzurum'da bulunan en fazla enerji kaynağı linyittir.Bu açıdan en fazla rezerv bulunan belde 59 milyon ton ile Horosan-Ali çeyrek ve 33.7 milyon ton ile Hınıs -Zımak'tır.

            İlde halen 69 sanayi kuruluşu faaliyet göstermektedir.bu sanayi tesislerinde toplam 2809 kişi istihdam edilmektedir. Söz konusu bu sanayi tesislerinin 4'ü kamuya aittir.Kamuya ait tesislerde ise 1376 kişi istihdam edilmektedir.Mevcut sanayi tesislerinin kapasite kullanım oranları %30 civarındadır.

3. Hizmet Sektörü:




            Erzurum ili hizmetler sektörünü; ulaştırma,inşaat,turizm, bankacılık,eğitim,sağlık ve ticaret sektörü olarak yedi alt başlık altında incelemek mümkündür. Ulaştırma sektörü ;kara,hava deniz ve demiryolları taşımacılık faaliyetleri ile haberleşme , radyo ve televizyon sistemlerinin teknik ,ekonomik ve sosyal gereklere uygun olarak kurulup geliştirilmesi ve yürütülmesi faaliyetlerini kapsar.

            Erzurum'da diğer illere taşımacılık faaliyetleri karayolu,havayolu ve demiryolu ile yapılmaktadır.Bunlardan en önemlisi karayoluyla yapılan taşımacılıktır.Erzurum İl sınırları içinde 1125km devlet,563 km il yolu olmak üzere toplam 1688 km kara yolu mevcuttur.

            İl sınırları içerisindeki demir yolu ağı 200km'dir.İlin Erzincan,Malatya ve Kars illeriyle doğrudan bağlantısı vardır.Ayrıca Doğu Ekspresinin, Kars-Haydarpaşa arasındaki yolculuğu da ilden geçmektedir.

            İlden THY ile Ankara bağlantısı İstanbul, Adana ,Antalya İzmir,Diyarbakır,G.Antep,Bodrum ve Dalamana uçak seferleri yapılmaktadır.Ayrıca bir Özel havayolu şirketi (İstanbul havayolları) ile Erzurum-İstanbul direkt seferleri de yapılmaktadır.

1. İç Ticaret:




            İç Ticaret sektörünün il ekonomisinde önemli bir yeri bulunmaktadır.1989 yılı GSYİM içinde %16.9 pay ile imalat sanayiinden sonra ikinci önemli sektör durumundadır.Sektörün toplam istihdamdaki payı ise %10.2'dir.Erzurum ilinin ticari hayatı;asker,memur ve öğrenciden müteşekkil kalabalık bir nüfusun ihtiyaçları üzerine kurulmuştur.Ayrıca ,ilin bölgenin sağlık merkezi konumunda olması da ticari hayata canlılık kazandıran diğer bir unsurdur.



2. Dış Ticaret:




            Dış Ticaret Erzurum Gümrük Müdürlüğü verilerine göre Erzurum Gümrüğü 1.sınıf gümrük olup, ithalat,ihracat ,aktarma,transit yolcu işlemleri ile yurt dış uçak-yolcu işlemleri ve posta-koli işlemleri yapılmaktadır.Erzurum'dan yapılan başlıca ihracata konu mallar ; muhtelifgıda maddeleri,deterjan,otomobil,kumaş,çimento,ayakkabı,demir,fayans,şeker,mukavva kutu,hayvan yemi,tavuk eti vb. şeklinde sayılabilir.

3. Dış Ticaret:




             Serbest bölgeler ,1960'lı yılların ikinci yarısından beri başta yeni sanayileşmekte olan ülkeler olmak üzere dünyanın bir çok ülkesinde önemli bir dış ticaret politikası aracı olarak kullanılmaya başlanmıştır.Serbest bölgelerin günümüze kadar geçirdiği gelişmeler dikkate alındığında ,üretimin küreselleşmesi ve bölgesel kalkınma olgusunda hayati işlevler gördüğü açıktır.Birinci fonksiyonu yani üretimin küreselleşmesi ,özellikle çok uluslu şirketlerin üretim maliyetlerini düşürmek amacıyla düşük ücretli bölgelerde üretimlerini yapmasıdır.İkinci fonksiyonu ise, özellikle gelişmekte olan yörelerin ekonomik kalkınmasında bir araç olarak görülmesidir.Serbest bölgelerin ülke ekonomisi düzeyinde ihracatı artırma ,yabancı sermaye yatırımlarını çekme ve istihdam olanaklarını yaratma gibi geleneksel amaçlarının yanında ,bölgesel kalkınma amaçları içinde kullanılması , bu kuruluşlara ilginin yoğunlaşmasına neden olmuştur. Ayrıca bu bölgeler ,sağlanan mali teşvikler ölçüsünde birer tercihli yatırım ve ticaret yeri konumundadır